Otoczenie rynkowe

Polski rynek kapitałowy

Polski rynek kapitałowy miał swoje początki w 1991 r. Z chwilą rozpoczęcia swojej działalności dokonano inauguracji notowań pięciu spółek na Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) w Warszawie (16 kwietnia 1991 r.) Z każdym kolejnym rokiem, rynek kapitałowy dojrzewał i osiągał rozmiary oraz standardy zbliżone do rynków zagranicznych.

Nadzór nad rynkiem sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. Komisja rozpoczęła działalność w dniu 19 września 2006 r. z dniem wejścia w życie przepisów ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym. Przejęła ona zadania zniesionej przepisami ww. ustawy Komisji Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych oraz Komisji Papierów Wartościowych i Giełd. Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje nadzór m.in. nad podmiotami prowadzącymi działalność na rynku kapitałowym, w tym: firmami inwestycyjnymi, emitentami dokonującymi oferty publicznej, funduszami inwestycyjnymi, towarzystwami funduszy inwestycyjnych, spółkami prowadzącymi rynek regulowany oraz giełdy towarowe, spółką prowadzącą depozyt papierów wartościowych, bankami powierniczymi i innymi podmiotami wymienionymi w Ustawie o nadzorze nad rynkiem kapitałowym.

Na rynku kapitałowym występują kapitały zarówno średnio jak i długoterminowe. Krótkookresowe operacje finansowe odbywają się na rynku pieniężnym – przedmiot obrotu stanowi kapitał o terminie zwrotu nieprzekraczającym jednego roku. Przedmiot obrotu na rynku długoterminowym pełni kapitał, którego termin zwrotu przekracza jeden rok.

Funkcje rynku kapitałowego:

  • obiektywna wycena papierów wartościowych,
  • alokacja kapitału,
  • system mobilizacji kapitału,
  • mechanizm redystrybucji dochodów,
  • źródło finansowania inwestycji,
  • barometr koniunktury.

Rynek inwestycji typu venture capital i private equity

Terminy venture capital/private equity oznaczają specyficzny rodzaj inwestycji kapitałowych (najczęściej inwestycje w spółki nie notowane na giełdzie). Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych zdefiniowało te terminy jako „inwestycje na niepublicznym rynku kapitałowym, w celu osiągnięcia średnio- i długoterminowych zysków z przyrostu wartości kapitału.”

Private equity (PE) jest to pojęcie ogólniejsze inwestycji – oznacza inwestycje na
niepublicznym rynku kapitałowym, których celem jest osiągnięcie średnio- i długookresowych zysków, kosztem przyrostu wartości kapitału.

Venture capital (VC) jest to odmiana private equity – oznacza inwestycje dokonywane w początkowych stadiach wzrostu firm, służą do uruchomienia danej spółki, bądź jej ekspansji. Fundusze PE działają również w zakresie inwestycji w spółki dojrzałe, które to planują debiut na giełdzie w przyszłości, wymagają restrukturyzacji lub zmieniają właścicieli. Popularną formą inwestycji PE, stosowaną w Europie Zachodniej jest wykup menedżerski.

Fundusze kupują udziały i akcje od firm nie notowanych na giełdzie, starając się tym samym zwiększyć znacząco wartość konkretnego przedsiębiorstwa w celu późniejszej odsprzedaży swoich udziałów/akcji z zyskiem. Powyższe stwierdzenie powoduje pewną rozbieżność odnośnie innych udziałowców firmy, którym to zależy na wzroście wartości przedsiębiorstwa. Fundusz PE/VC ma możliwość zarobienia tylko wtedy, gdy zarabiają pozostali udziałowcy i solidarnie z nimi podejmuje się poniesienia ryzyka. Inwestorzy PE/VC kwalifikujemy do inwestorów aktywnych, gdyż wspierają zarządy podczas realizowania programu rozwoju przedsiębiorstwa, są także aktywnymi podmiotami rad nadzorczych.

Inwestycje w firmy typu start-up

Pojęcie start-up’u definiowane jest jako młody, dynamiczny projekt, który to najczęściej w dosyć krótkim odstępie czasu od powstania osiągnie sukces lub poniesie porażkę. Stąd też wysoki stopień ryzyka, który może przynieść niebawem istotne zyski dla firmy. W celu stworzenia takiego projektu oraz udoskonalania go, potrzebne są pieniądze. Z pomocą zjawiają się osoby indywidualne a także instytucje oferujące swoje wsparcie finansowe w projektach, w zamian uczestnicząc w znacznej części zysków osiągniętych przez przedsiębiorstwo. Bywa również i tak, że tzw. anioły biznesu stają się współwłaścicielami firmy.

Inwestowanie w start-up’y jest postrzegane jako ryzykowne przedsięwzięcie, jednakże dla niektórych inwestorów może okazać się atrakcyjne a dzieje się to za sprawą podwyższonego ryzyka, które pozwala na osiągnięcie ponadprzeciętnych stop zwrotu – zazwyczaj przy niskich kosztach inwestycji początkowej. Na rynku zaobserwowano znaczny wzrost zainteresowania inwestycjami o tym charakterze, zarówno ze strony inwestorów indywidualnych, jak i instytucjonalnych. Sprawia to, iż coraz więcej młodych ludzi ma większe szanse na trafienie ze swoimi projektami do „otwartych drzwi”.

Inwestycje alternatywne
(rynek sztuki, monety, banknoty, filatelistyka itd.)

Inwestycje alternatywne nie są zaliczane do „tradycyjnych” form inwestowania. Ich specyficzny charakter odzwierciedlają: sposób samej inwestycji, specyfika oraz aktywa będące przedmiotem transakcji. Obejmują one m.in. zakup dzieł sztuki, znaczków, monet, przedmiotów kolekcjonerskich, inwestycje w sport. Główną korzyścią takich inwestycji jest zmniejszenie chwiejności portfela, wykorzystanie niskiej korelacji z tradycyjnymi klasami aktywów oraz skuteczniejsza dywersyfikacja.

Inwestycje alternatywne można podzielić na dwa typy:

  • finansowe inwestycje alternatywne – (fundusze hedge, private equity/venture capital, instrumenty pochodne, produkty strukturyzowane),
  • niefinansowe inwestycje alternatywne – inaczej inwestycje emocjonalne (produkty kolekcjonerskie np. monety, filatelistyka, rynek sztuki, zabytkowe samochody, wino).

Inwestycje emocjonalne są podgrupą inwestycji alternatywnych, często noszących nazwę jako niefinansowanych inwestycji alternatywnych. Cechą szczególną tego typu inwestycji jest determinant emocjonalny, który to łączy inwestora z inwestycją lub też hobbistyczny wymiar inwestycji. Najczęściej wyróżnia się następujące inwestycje: w dzieła sztuki, zegarki, zabytkowe samochody, luksusowe alkohole itp.